Czym jest separacja i jak ją uzyskać?

Rozwód to termin powszechnie znany i oznacza definitywne zakończenie małżeństwa. Natomiast separacja, choć coraz częściej stosowana, wciąż budzi wiele pytań i nieporozumień. Czym dokładnie jest separacja, kiedy warto ją rozważyć i jakie są jej konsekwencje? Przed podjęciem decyzji warto także zapoznać się z innymi rozwiązaniami dostępnymi w polskim prawie, które mogą pomóc w uregulowaniu sytuacji małżeńskiej.

Wcześniejsze rozwiązania – alternatywy dla separacji i rozwodu

Separacja to nie jedyny sposób na czasowe lub trwałe rozłączenie małżonków. Prawo przewiduje kilka innych rozwiązań, które mogą okazać się bardziej odpowiednie w zależności od sytuacji.

Podział majątku bez rozwodu lub separacji

Nie wszyscy małżonkowie zdają sobie sprawę, że możliwe jest dokonanie podziału majątku wspólnego bez konieczności rozwodu czy separacji. Wystarczy zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej (tzw. intercyzy), która może:

• Wprowadzić rozdzielność majątkową – każde z małżonków zarządza własnym majątkiem, a nowe zobowiązania finansowe nie wpływają na drugą stronę.
• Podzielić dotychczasowy majątek – można ustalić, które składniki majątkowe przypadają każdemu z małżonków.

Jest to korzystne rozwiązanie, gdy małżonkowie chcą unikać rozwodu, ale jednocześnie chcą rozdzielić sprawy finansowe, np. w przypadku problemów z długami jednej ze stron.

Separacja faktyczna

Zanim dojdzie do formalnej separacji orzekanej przez sąd, małżonkowie mogą po prostu przestać razem mieszkać i prowadzić wspólne życie, co nazywane jest separacją faktyczną. W przeciwieństwie do separacji sądowej nie wymaga ona formalnego postępowania, ale może być podstawą do późniejszego rozwodu lub separacji prawnej.

Skutki separacji faktycznej:
✔️ Brak konieczności mieszkania razem
✔️ Możliwość prowadzenia odrębnych gospodarstw domowych
❌ Brak rozdzielności majątkowej – majątek nabyty w tym czasie nadal wchodzi w skład wspólnego dorobku
❌ Wspólne zobowiązania nadal obciążają obie strony

Czym jest separacja?

Pojęcie separacji pojawiło się w polskim prawie w 1999 roku. Separacja jest rozwiązaniem tymczasowym w przypadku całkowitego rozpadu pożycia małżeńskiego. Rozwiązanie to stosuje się jednak w przypadku zauważenia przez sąd szansy na powrót małżonków do wspólnego życia.   Bardzo często małżonkowie decydują się na kontynuację związku. W niektórych sytuacjach separacja okazuje się jednak pierwszym krokiem do rozwodu, czyli formalnego zakończenia związku. Uzyskanie separacji jest o wiele prostsze niż rozwodu. Polskie prawo szczególnie dba o dobro dzieci więc podczas orzekania separacji zwróci uwagę na ich sytuację.

Z czym wiąże się separacja?

Separacja oznacza zdjęcie z małżonków obowiązku wspólnego pożycia. Oznacza to, że małżonkowie mogą prowadzić całkiem odrębne gospodarstwa domowe i nie muszą mieszkać razem. Bardzo ważne jest również powstanie rozdzielności majątkowej. Po orzeczeniu separacji przez sąd każde z małżonków będzie dysponowało własnym majątkiem. Podczas orzekania separacji sąd może również zadecydować o podziale majątku, który powstał w trakcie małżeństwa.

Jeśli po orzeczeniu separacji małżonek weźmie kredyt bankowy, to obowiązek spłaty będzie spoczywał tylko na nim. W przypadku orzeczenia separacji w akcje małżeństwa pojawia się zapis, który o tym informuje. Małżonkowie będą również odsunięci od dziedziczenia ustawowego. Sąd orzeknie również które z małżonków ponosi winę na rozpad pożycia. Po orzeczeniu separacji następuje również uchylenie domniemania, że urodzone dziecko jest dzieckiem męża.

Przesłanki pozytywne

Należą do nich okoliczności, które przemawiają za orzeczeniem separacji. Warunkiem separacji jest wystąpienie rozkładu pożycia małżeńskiego. Nie ma jednak konieczności wykazania, że jest to trwały rozkład (jak w przypadku rozwodu). Sąd orzeknie zatem separację nawet wtedy, gdy widzi szansę na powrót małżonków do normalnego wspólnego życia. Każdy z małżonków może w tym przypadku wnieść o separację. Pożycie małżeńskie rozumiane jest jako wspólnota duchowa, fizyczna i gospodarcza. Sąd może wziąć pod uwagę różne czynniki, które przemawiają za orzeczeniem separacji. Można do nich zaliczyć chęć czasu na przemyślenie pewnych spraw lub ujawnienie dużych zmian w planach życiowych małżonków.

Przesłanki negatywne

Te okoliczności będą utrudniały orzeczenie separacji przez sąd. Pierwszym czynnikiem branym pod uwagę jest dobro wspólnych małoletnich dzieci. Jeśli sąd stwierdzi, że w przypadku separacji ucierpi dobro dzieci, nie będzie mógł jej orzec. Podczas analizy sytuacji rodzinnej sąd sprawdzi relacje dzieci z rodzicami. Przyjrzy się również zaangażowaniu obojga rodziców w wychowanie i rozwój dzieci. Drugą przesłanką negatywną jest sprzeczność separacji z zasadami współżycia społecznego. Nie można zatem orzec separacji, gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore, a separacja oznaczałaby dla niego dodatkową trudność. Za niezgodne z zasadami społecznymi jest również orzeczenie separacji, której celem jest szykanowanie współmałżonka.

Czy rozważasz separację i potrzebujesz wsparcia? Skontaktuj się z nami już dziś, aby uzyskać profesjonalną poradę prawną w tym trudnym czasie.