Kontrola trzeźwości w miejscu pracy – nowe przepisy 2023

Kontrola trzeźwości w miejscu pracy to ważny element zapewnienia bezpieczeństwa pracowników i innych osób związanych z danym zakładem pracy. 21 lutego 2023 roku wprowadzono zmiany w prawie dotyczące kontroli trzeźwości pracowników oraz kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu. W artykule omówimy te zmiany oraz zasady, jakie obowiązują w przypadku takiej kontroli.

Kontrola trzeźwości w miejscu pracy: Zmiany wprowadzone przez nowe przepisy.

Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. wprowadza do Kodeksu pracy możliwość kontroli trzeźwości pracowników oraz kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu. Nowe przepisy weszły w życie z dniem 21 lutego 2023 r. W Kodeksie pracy wprowadzony został zakaz dopuszczania do pracy pracownika nietrzeźwego lub będącego pod wpływem tzw. narkotyków.

W przypadku stwierdzenia uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy, badanie trzeźwości może przeprowadzić policja. Dotyczy to wszystkich pracowników. W przypadku określonych w przepisach wewnątrzzakładowych kategorii pracowników pracodawca będzie mógł przeprowadzić samodzielną, prewencyjną kontrolę trzeźwości, nawet gdy pracownik nie okazuje oznak bycia pod wpływem alkoholu.

Analogiczne zasady będą stosowane do sprawdzania, czy pracownik nie jest pod wpływem tzw. narkotyków. Środki potocznie nazywane narkotykami w ustawie zostały nazwane „środkami działającymi podobnie do alkoholu”. Ich wykaz zostanie określony w rozporządzeniu wydanym przez Ministra Zdrowia.

Pracodawca będzie miał możliwość przeprowadzenia samodzielnej, prewencyjnej kontroli trzeźwości pracowników. Będzie to możliwe wobec takich pracowników, których praca stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub dla mienia. Będzie to prewencyjna kontrola, tj. taka, która będzie przeprowadzana co do zasady wobec pracowników niewykazujących oznak nietrzeźwości. Będzie ona również mogła być przeprowadzana samodzielnie przez pracodawcę, w przypadku gdy pracownicy objęci tą kontrolą będą wykazywali oznaki nietrzeźwości.

Środki działające podobnie do alkoholu

W ustawie wprowadzono również nowy termin – „środki działające podobnie do alkoholu”. Chodzi tu o substancje psychoaktywne, które wywołują podobne do alkoholu działanie, a co za tym idzie, wpływają na zdolność do wykonywania pracy w sposób bezpieczny i efektywny.

Wykaz tych środków będzie określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Pracodawca będzie mógł przeprowadzać kontrolę na obecność takich środków u pracowników, którzy wykonują prace, w których ich użycie może stanowić zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia innych osób. Takie kontrole będą mogły być przeprowadzane nawet u pracowników, którzy nie wykazują oznak nietrzeźwości.

Pracodawca będzie mógł przeprowadzać kontrolę na obecność tych środków w organizmie pracowników, korzystając z testów z wykorzystaniem testerów narkotykowych lub badania krwi lub moczu.

Kontrola trzeźwości a prywatność pracownika

Wprowadzenie kontroli trzeźwości w miejscu pracy może budzić wśród pracowników obawy o naruszenie prywatności. Jednakże, zgodnie z przepisami, kontrola trzeźwości powinna być przeprowadzona w sposób, który jest proporcjonalny do ryzyka związanego z danym stanowiskiem pracy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa pracowników, osób trzecich oraz mienia.

Dodatkowo, pracodawca jest zobowiązany do przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych. Wyników badań trzeźwości i obecności substancji działających podobnie do alkoholu nie można przechowywać w sposób, który naruszałby prywatność pracownika. Pracodawca ma obowiązek przechowywać takie dane w sposób bezpieczny i tylko przez okres, który jest konieczny do wypełnienia celów, dla których zostały zebrane.

Wprowadzenie kontroli trzeźwości w miejscu pracy ma na celu poprawę bezpieczeństwa pracowników, osób trzecich oraz mienia. Nowe przepisy dają pracodawcom możliwość przeprowadzania kontroli trzeźwości i na obecność środków działających podobnie do alkoholu. Kontrole te mają zostać przeprowadzone w sposób proporcjonalny do ryzyka związanego z danym stanowiskiem pracy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa.